Kanotur 23. - 25. august

Kameratredning i kano og fyrstehjelp

23. august var B2 friluftsliv i Sogndal klar for kanotur. Turen gjekk ut i Sognefjorden frå Kaupanger kai. Hovudmålet for turen var å verta betre til å ferdast på sjø/innsjø med kano, samt tryggleik og fyrstehjelp  knytt til vatn og kanopadling. Me utførde derfor kameratredning og fyrstehjelp for å læra oss å handtera ulykker som kan oppstå i opent vatn/sjø.


Er ein ei stor gruppe på tur skal ein helst ha ein makkerkano som ein skal padle saman med. Skulle uhellet vera ute har ein derfor nokon i nærheita som kan hjelpa raskt. Dersom vatnet er kaldt eller det er uvær er det viktig at vedkommande i vatnet kjem seg i tryggleik så raskt som mogleg. Det er derfor svært viktig å trene på kameratredning i trygge omgjevnader slik at ein klarar å handtera ei verkeleg ulukke om det skulle oppstå når ein er på tur.



Foto: Marius W Engelund

Det fyrste ein må gjera når ein kano har velta er å få den tømt for vatn. For å få det til må både personane i vatnet og personane i redningskanoen samarbeida. Personane i vatnet tek tak i kvar sin ende av kanoen og fører den vinkelrett mot redningskanoen. Padlaren som sit bak i redningskanoen legg frå seg åra i kanoen, set seg djupt ned på kne så langt fram mot midten av sin eigen kano som mogleg. Frontpadlaren held kursen og støttar med årebladet mot vassflata (Køhn,1996).

Bakpadlaren grip tak i stevnen for å lyfte den opp og vinkelrett over sin eigen kano (Køhn, 1996). Dette kan vera svært tungt, derfor kan personane i vatnet vera med på å lette arbeidet. Den eine personen i vatnet grip tak i bakenden av kanoen og brukar kroppsvekta for å pressa kanoen ned i vatnet. På den måten vert framenden lyfta over vassflata og det vil vera lettare å dra kanoen opp.


Kanoen vert forsiktig dratt opp, med kjølen i været, tvers over redningskanoen. Vatnet vil no etter kvart renna ut. Med forsiktigheit vert den så snudd og skyvd ut på vatnet att. Før ein snur kanoen er det viktig at den ligg i balanse over redningskanoen, det vil seia midtpunkt over midtpunkt. Gjer den ikkje det kan begge kanoane koma i ubalande og velte (Køhn, 1996).

 Biletet teke frå www.midtagder-friluft.no

Redningsmannskapet støttar opp den tømte kanoen og legg den parallelt inntil sin eigen. Personane i vatnet kan no kome seg opp i kanoen att. Ein etter ein kjem dei mellom kanoane, tek tak med ei hand på kvar kano og lyftar seg opp (Køhn, 1996).

Det var svært lærerikt å utføra kameratredning i kano. Ein lærer betre av å ha erfart det, enn å berre gjennomgå det teoretisk. Alt gjekk svært fint og det var ikkje så vanskeleg som ein gjerne hadde trudd på førehand. Men me ville sikkert erfart at det hadde vore meir utfordrande om forholda hadde vore vanskelegare. Det er ein ting å gjere det når forholda rundt er trygge, ein anna ting er å gjennomføre det når det er uvær, stor sjø og kaldt vatn.

 

Fyrstehjelp

I forbindelse med kameratredninga fekk me også prøva oss på livredning. Me øvde på ilandføring av ein person og hjarte- lungeredning.

I open sjø skal ein helst ikkje ha kroppskontakt med vedkommande som ligg i vatnet. Grunnen tid det er at det kan verka skremmande for personen i vatnet, noko som kan føra til at vedkommande kan få panikk. Ved bruk av ein "forlenga arm" som til dømes kan vera ein lang stokk, eit klesplagg eller liknande kan det følast mindre skremmande for personen som skal reddast. Det betyr altså at vedkommande i vatnet må vera ved bevisstheit for at ein kan bruka ein "forlenga arm". Personen som skal reddast grip tak i den "den forlenga armen" og vedkommande som reddar drar personen etter seg inn til land.

Hjarte- og lungeredning
Det er viktig å hurtigast mogleg konstatere om den skadde er bevisstlaus og pustar, eller livlaus utan pust. Det fyrste ein gjer er å sjå om ein kan få kontakt med vedkommande. Sørg for frie luftvegar og sjekk om vedkommande har noko i munnen/halsen. Ein legg kinnet ned mot munnen til vedkommande, mens ein ser om brystkassa beveger seg(Bruland og Fauske, 2012). Kjenner ein ikkje noko pust må ein ringa medisinsk nødsentral 113 og byrja med kunstig åndedrett og brystkompresjonar så fort som mogeleg.

Ein legg den skadde på ryggen på eit hardt underlag. Personen som skal utføra hjarte- lungeredninga står på kne ved sida av den skadde (Bruland og Fauske, 2012). Ved misstanke om drukning byrjar ein med 5 innblåsningar.

Sørg for frie luftvegar. Nesa klemmes saman mellom tommel og pekefinger. Ein blåser så inn til ein ser brystkassa hevar seg. Etter 5 innblåsningar held ein fram med 30 kompresjonar. Ein skal trykke brystkassa ned ca 4-5 cm på ein vaksen person med ein takt på 100 trykk i minuttet. Hendene vert lagt oppå kvarande og ein skal bøya handleddet bakover. Kompresjonane skal utførast midt mellom brystvortene. Ein skal trykke loddrett ned med stive olbogar, på den måten sparar ein krefter(Bruland og Fauske, 2012).

Deretter er det 2 innblåsningar. Ein held fram med kompresjonar og innblåsningar  i forholdet 30/2 til den skadde pustar sjølv eller hjelpa kjem (Bruland og Fauske, 2012).

Det var god læring å utføra livredninga. Erfaringa eg sit att med etter øvinga er at det er svært viktig å øve på så reelle situasjonar som mogleg. Den største utfrodringa var å halda eit jamt og roleg tempo på innblåsningane og kompresjonane. På grunn av kulda og situasjonen er det fort at ein vert litt ukonsentrert. I ein verkeleg situasjon vil det vera svært viktig at ein klarar å halda seg roleg slik at innblåsningane og kompresjonane ikkje vert for raske, men har ei jamn rytme.  

Kjelder:

- Bruland, S, Ø og Fauske, L. (2012) Førstehjelp på tur. Fjell-, høyde, og reisemedisin (2. reviderte utgåve). Oslo: Fri flyt.  

- Køhn, Ø. (1996) Kanopadling i Norge. Oslo: Boksenteret forlag.

- Temahefte fra Midt- Agder friluftsråd. Naturskule kano (internett). Tilgjengeleg på http://www.midtagder-friluft.no/attach?page=Filer%2FMAF+-+Kano+Temahefte.pdf Besøkt 25. oktober 2012.