Solund 9.-12. september

Foto: Vigdis Berge

Måndag 9. september sette me oss på båten ut til Solund. Solund er ein flott plass ser ein kan få oppleva kystkulturen på nært hald. Målet for turen var at me skulle få kunnskap og erfaring om kystfriluftslivet, både det tradisjonelle kystfriluftslivet med fisking og bruk av gamle trebåtar, men også det meir moderne kystfriluftslivet med havpadling i kajakk. Opphaldet og aktivitetane me dreiv med på Solund knytte me opp til naturbaserte turisme som er eit av faga våre dette semesteret. Eg skal her prøva å belysa kva som ligg i begrepet naturbasert turisme.  

Naturbasert turisme

Naturbasert turisme omfattar ulike formar for turisme, og dette er nok grunnen til at det, særleg i forskarmiljøa er stor diskusjon om kva som eigentleg ligg i begrepet naturbasert turisme (Mehmetoglu, 2007).

I fylje Mehmetoglu (2007) kan naturbasert turisme betraktast som det å direkte nyta og oppleva relativt urørt natur. Vidare meiner han at denne definisjonen viser det store omfanget og variasjonen i naturbasert turisme, og at det kan strekka seg frå å vera ein sol-og-bade-ferie til det som vert betrakta som "ekte" naturbasert turisme, nemleg økoturisme (Mehmetoglu, 2007).

Fleire forskarar har prøvd å definera begrepet, utan heilt einast om ein definisjon. Den breie tilnærminga til det å definera naturbasert turisme gjer at fleire ulike turismeaktivitetar kan karakteriserast som naturbasert turisme. Naturbasert turisme omfattar altså fleire undersegmenter (Mehmetoglu, 2007). Mehmetoglu (2007) har definert økoturisme, spennings og eventyrreiser, kulturbasert turisme og sol og badeferie som ulike typar av naturbasert turisme.

 

Økotruisme

Foto: Vigdis Berge

Økoturisme vert rekna som eit undersegment av naturbasert turisme. Forskaren Eagles (1992) meiner at dei som vel naturorienterte opplevingar i urørt natur, kan kallast økoturister. Økoturisme går altså ut på å reise til relativt uforstyrrande eller uberørte naturområde der ynskje er å beundra, studera og nyta naturen. Ein anna forskar (Bjørke, 1997) tilføyer ein ny dimensjon til denne definisjonen. Han føreslår at økoturisme er ein aktivitet der turisten reiser til naturområde for å kunna beundra, studera og nyta den eksisterande naturen og kulturen på ein måte som gjer at ein ikkje utnytter desse resursane negativt, men heller bidrar aktivt til å verna det genuine naturmiljøet. Økoturisme skiller seg frå andre formar for naturbasert turisme ved at den bidreg i form av verning, læring om miljø og direkte økonomisk bidrag til lokale samfunnet (Mehmetoglu, 2007).

Spennings-/eventyrreiser

Dei siste åra har spennings- og eventyrreiser også vorte ein viktig del av folks feriar. Denne typen av opplevingar vert definert som "en reise til et sted med et bestemt mål om å delta i en aktivitet som involverer en kontrollert risiko eller fare, tilknytt personlige utfordringer i et naturlig miljø eller i et eksotisk utendørs miljø (Sung, 2004). Ut i frå denne definisjonen treng ikkje einkvar form for spenningsreiser vera avhengig av naturen, og mens dei fleste natur- og økoturistar vil lære noko med sin reise er det nødvendigvis ikkje alltid så viktig for dei som reiser for spenningens skyld. For desse turistane er naturen eit produkt som gjer det mogeleg å gjennomføra ein aktivitet, som til dømes basehopping (Mehmetoglu, 2007).

Kulturbasert turisme

Foto: Vigdis Berge

Kulturbasert turisme er også ein type av naturbasert turisme fordi kulturen er grunnlaget for turiststraumen til ein destinasjon. Ein kvar form for turisme vil innehalda ein naturbasert og ein kulturbasert komponent (McKercher et al. 2002). Ein som i utgangspunktet reiser for å oppsøke uberørt natur, vil også søke etter kulturelle opplevingar som det å ha kontakt med lokalbefolkninga eller lære noko om historia til området (Mehmetoglu, 2007).

Sol og badeferie

Mehmetoglu (2007) definerar også sol og badeferie som ein form for naturbasert turisme, fordi denne turismetypen er avhengig av naturen. Sjølv om ein sol og badeferie i utgangspunktet ikkje vert rekna som ein typisk form for naturbasert turisme, meinar Mehmetoglu (2007) at det er ein overlapping mellom naturbasert turisme og sol og badeferie. Grunnen til at hen meinar det er at ikkje alle som reiser på sol og badeferie er direkte ein dela av masseturismen, sjølv om det gjeld ein liten del av dei. Ein kan tenke seg at ein liten del av dei som reiser på slike reiser, også oppsøker andre turismeaktivitetar som er meir retta mot det typiske naturbasert turismen (Mehmetoglu, 2007). Mehmetoglu (2007) meiner altså at turismerolla kan endrast. Det vil seia at om ein startar som ein typisk masseturist, kan ein likevel undervegs i reisa opptre som ein anna type turist, som til dømes økoturist (Mehmetoglu, 2007).

Dei ulike typane av naturbasert turisme gjer det kanskje litt enklare å forstå det vide begrepet. Knytte ein Solund opp mot begrepet, er det etter mi meining eit godt døme på naturbasert turisme er eller kan vera. Solund byr på ein flott og relativt urørt natur. Dei som reiser til området er kanskje fyrst og fremst økoturistar som ynskjer å beundra, studera og nyta naturen på ein måte som gjer at ein ikkje utnyttar naturen i ein negativ retning. Solund byr også på mykje kulturbasert turisme, og alt dette kan ein kombinera med meir spenningsrelaterte aktivitetar som til dømes havpadling eller dykking.

 

Litteraturliste:

- Bjørke, P (1997) Marketing of Finnish eco-resorts. Journal of Vacation Marketing 3 (4), 303-313. I: Mehmetoglu, M (2007) Naturbasert turisme. Bergen, Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke.  (25)

- Eagles, P.F.J (1992) The Travel Motivations of Canadian Tourists . Journal of Travel Research 31 (2) 3-7. I: Mehmetoglu, M (2007) Naturbasert turisme. Bergen, Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke.   (23)

- McKercher, B. og H. du Cors (2002) Cultural Tourism: The Partnership between Tourism and Cultural Heritage Management. New York: The Haworth Hospitality Press. I: Mehmetoglu, M (2007) Naturbasert turisme. Bergen, Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke. (28)

- Mehmetoglu, M (2007) Naturbasert turisme. Bergen, Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke.

- Sung, H.H. (2004) Classification of Adventure Travelers: Behavior, Decision Maiking, and Target Markets. Journal of Travel Research 42 (May), 343-356. I: Mehmetoglu, M (2007) Naturbasert turisme. Bergen, Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke. (27)

 

 

Klatring 26.-29. august

Eit nytt semester var starta og me var klar for å byrja med faget klatring. Dei fyrste tre dagane var me på Kvam der me jobba med ulike metodar for sportsklatring på låglandsklipper. Den fjerde dagen reiste me til Veitastrond for å buldre.

 

Foto; Vigdis Berge

Buldring

Buldring kjem opphavleg frå det engelske ordet "boulder" som betyr rund kampestein. Røtene ligg i det nordiske lydordet "buldre", som i buldrestein - altså ein rullestein som ligg i elva og lagar bråk. Ordet har altså vore ein tur utanlands og komme heim att med ein ny betyding. Buldring betyr streng tatt klatring på kampesteinar, men har vorte eit fellesnamn for alle formar for klatring i låg høgde. Poenget med buldring er å løysa bevegelsesproblem rett over bakken, utan tau. Buldring er verdifullt som klatretrening, fordi det gjev store moglegheiter til å øve inn teknikkar og til å tene spesielt på det ein er svak på (Tronstad, 2005).

Fenomenet buldring er ikkje særleg nytt. Det er nok heller av dei eldste formane for klatring. Dei store steinane opp mot Skagastølsdalen i Vest-Jotunheimen vart populære buldresteinar for tinderanglarane. Her kunne ein slenge frå seg sekken, sette spikerstøvlane til tørk og få eit avbrekk frå den lange vegen opp eller ned frå tindane. Andre plassar inviterte i endå større grad til slik klatreleik på kampesteinar. På Kolsås vart buldring populært. Her vart buldringa kalla for nøtteklatring, og Kolsås vart arnestedet for buldring i Noreg (Grimeland, 2004).

Foto; Vigdis Berge

Men det var ikkje før på 1990-talet at buldring vart ein trend. Klippeklatreskoa gjorde at ein fekk god friksjon, og klatrarane fekk ein ny forståing av kor små strukturar det var mogeleg å stå på. I 2001 vart buldring ein stor boom (Grimeland, 2004). Buldring vart sett på som utfordrande nok til at det vart ein sjølvstendig sport. Det vert arrangert eigne konkurransar i buldring, og det er laga eigne  graderingssystem (Grimeland, 2004). Det som kanskje har gjort til at buldring har vorte ein så populær aktivitet er at det kan vera ein svært sosial form for klatring. Ein kan vera ein heil gjeng som held på, utforskar buldreproblema saman og heiar kvarandre opp (Grimeland, 2004). Ein treng heller ikkje mykje utstyr. Med klatresko og kanskje ein kalkpose kjem ein langt. Klatraren treng berre konsentrera seg om å finna taka og få til grepa - plassera, flytta og fundera, tøya balansen og få bevegelsane til å flytta seg gjennom eit crux (Tronstad, 2005).



Veitastrond var ein fin plass for buldring med storslagen natur og mykje stein. Ein kan finna steinar i alle størrelsar, så det var altså ikkje noko problem å finna buldreproblem for alle nivå. Buldresteinane ligg idyllisk til i eit stølsområde, så det er absolutt ein plass som kan anbefalast.  

 

Litteraturliste:

- Grimeland, G (2004). En historie om klatring i Norge 1900-2000. Bergen, Fagbokforlaget.

- Tronstad, S (2005). Innføring i klatring. Oslo, Akilles.